MyRef | Op zoek naar kwaliteitsvolle kinderopvang voor asielzoekers

Wat gebeurt er op vlak van kinderopvang en meertaligheid bij kinderen van asielzoekers? Dat was de insteek van het project Multiligual Early Childhood Education and Care for Young Refugee Children (MyRef). VBJK werkte in dat project samen met partners uit Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen.

Geen prioriteit

In de EU in het algemeen en de projectlanden in het bijzonder blijven de allerjongsten doorgaans onzichtbaar in het asielbeleid. Nochtans biedt kwaliteitsvolle kinderopvang (en gezinsondersteuning), met name voor kwetsbare groepen, erg veel voordelen. Uit MyRef blijkt dat kinderopvang voor deze groep nochtans nergens een prioriteit is.

Waar ouders van jonge asielzoekers wel aangezet worden hun kinderen naar de kleuterschool te sturen en waar niet-begeleide minderjarige vluchtelingen – terecht – bijzondere aandacht krijgen in opvang, voogdij en onderwijs, blijven baby’s en kleuters veeleer ‘accessoires’ van hun ouders.

Geen van de projectlanden zet beleidsmatig en structureel in op die groep voor kinderopvang. Alles hangt af van het engagement van individuele kinderopvangvoorzieningen. Vlaanderen levert dan weer wel bijkomende inspanningen in de sector van preventieve gezinsondersteuning, zoals consultatiebureaus in asielcentra, specifieke subsidies voor inloopteams of de KOALA-initiatieven.

Weinig ambitie rond meertaligheid

Het project stelde aanvankelijk tot doel om na te gaan wat er gebeurt op vlak van kinderopvang en meertaligheid in die vier landen. Een eerste actie was de situatie in kaart brengen: asielbeleid, ondersteunende dienstverlening aan gezinnen in de context van asiel, het aanbod voor de allerjongsten… Al snel bleek daaruit dat we de ambities in verband met meertaligheid moesten bijstellen: we mochten al blij zijn als we ook maar enige informatie vonden rond basisvoorzieningen voor die allerkleinsten. Dat is zeker zo tijdens de duur van de asielprocedure, die al snel enkele maanden of langer duurt.

Eenmaal de ‘papieren’ in orde zijn, is er wettelijk gezien geen obstakel om gebruik te maken van voorzieningen voor jonge kinderen. Daar komen dan wel in de praktijk andere drempels naar boven, zoals gebrek aan informatie, barrière van taal, verschillende opvoedingsgewoontes, gebrek aan plaatsen in de kinderopvang, of het gevoel niet echt welkom te zijn.

Toolbox

Naast de landenrapporten hebben we in MyRef gezocht naar inspirerende praktijken en hebben we op basis daarvan een toolbox met richtlijnen uitgewerkt. Essentieel daarin is het uitbouwen van een vertrouwensrelatie met ouders (gezien velen onder hen niet echt vertrouwd zijn met het concept kinderopvang), oog hebben voor de culturele achtergrond van de gezinnen en hun – vaak traumatiserende – ervaringen met de vlucht en de uitbouw (of verdieping) van een diversiteits- en inclusiebeleid.

Bekijk de toolbox op de projectwebsite van Sardes.
Lees het Country Report van België.
Lees het Country Report van Nederland.
Lees het Country Report van Noorwegen.
Lees het Country Report van het Verenigd Koninkrijk.
Bekijk de powerpointpresentatie Policy Recommendations.

Kwaliteitsindicatoren

Een lijst met kwaliteitsindicatoren die de kenmerken van kwaliteitsvolle aanpak, programma's en diensten voor deze specifieke doelgroep specificeren.

VBJK is partner in het MyRef project, voluit Multiligual Early Childhood Education and Care for Young Refugee Children (2016-2019).
Andere partners zijn Sardes (NL, projectcoördinatie), Cambridge University (UK) en Oslo / Akershus, University college (NW).