Waarom kinderen het best opnieuw wennen na isolatie, quarantaine of sluiting

Als er iets is wat de coronacrisis ons getoond heeft, is dat kinderen en ouders heel veel steun aan de kinderopvang en de kleuterschool gehad hebben. Kinderopvang en kleuterscholen zijn belangrijke veilige en veerkrachtige plekken waar kinderen kunnen spelen, leren, zorgen voor elkaar en socialiseren in aanvulling met de thuisomgeving. Bovendien ervaren ouders een belangrijke steun in de opvoeding en zorg van hun kinderen in uitzonderlijke tijden.

In opdracht van het NESET-netwerk , een onderzoeksnetwerk van de Europese Commissie, deed het VBJK, centrum voor Vernieuwing in de Basisvoorzieningen voor Jonge Kinderen, een verkennend onderzoek naar de impact van COVID-19 op de kinderopvang en het kleuteronderwijs in het eerste jaar. Samen met onderzoekers uit vier andere Europese landen/regio’s (Kroatië, Italië (RER), Sweden en Duitsland (Berlijn)) analyseerden we zowel beleidsdocumenten als ervaringen van belangrijke stakeholders (beleidsmakers, koepelorganisaties organisatoren en gebruikers).

Uit dit onderzoek bleek het belang van het organiseren van wenperiodes voor kinderen en families na een periode van afwezigheid. Ook in deze vierde golf zijn heel wat kinderen een langere tijd afwezig van de opvang of in de school door ziekte, quarantaine of sluiting van kinderopvang/school. Signalen sijpelen weer door van kinderen die traantjes laten, moe zijn met als ziekte soms tot gevolg, of kinderen nog niet geheel hun draai vinden in de opvang of in de school.

Kinderen en families hebben, afhankelijk van hun situatie, mogelijks heel wat stress meegemaakt. Opnieuw ruimte en tijd geven aan kinderen en families om hun plek terug te vinden in de opvang en de school is essentieel. Dat kan plaatsvinden via het opnieuw organiseren van wenmomenten, niet alleen voor nieuwe instappers, maar ook voor kinderen die een tijdje afwezig waren. Rekening houdend met de afstands- en hygiëne regels tussen volwassenen, is het toch nodig om naar alternatieven te zoeken hoe ouders hierin een belangrijke plek krijgen.

'Als kinderen thuis in quarantaine zijn bellen leerkrachten bellen eens naar ouders en kinderen of ontmoeten ze elkaar in de online ‘praatbox’. Zo zijn we nooit ver weg, ik denk dat kinderen dan gemakkelijker opnieuw starten.'  Tessa Saeys, directeur kleuteronderwijs

Sommige opvanginitiatieven en scholen in de onderzochte landen organiseren bijvoorbeeld wenmomenten in de tuin, op de speelplaats of in de buurt. Anderen praktijken laten ouders met mondmasker en afstand beperkt en één voor één binnen zodat het kind kan ervaren dat de ouders hem in een veilige plaats achterlaat en de ouder omgekeerd met een gerust hart zijn/haar kind kan achterlaten.

'Als een kind, na een lange periode van afwezigheid, het moeilijk heeft bij het afscheid nemen, zullen we altijd op zoek gaan naar een zachte overgang. Het welbevinden van een kind staat centraal.'  Katleen Deschrijver, kinderbegeleider, buitenschoolse opvang

Het welbevinden van baby’s, peuters en kleuters is onafscheidelijk van het welbevinden van de ouders. Zeker in het licht van quarantaines, ziekte en de verlengde kerstvakantie nodigen we uit om maximaal in te zetten op wenmomenten zodat kinderen terug een leuke en vooral emotioneel veilige start kunnen maken in de school of opvang.

'Na het kerstverlof zullen we starten met een ontbijt in de buitenklas voor de kinderen. Ik wil echt tijd maken voor de babbel met kinderen en ouders.' Ann Heughebaert

Neset rapport over belang van warme transities voor kinderen en families in kinderopvang en kleuteronderwijs vindt u hier: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/773a6250-e519-11eb-a1a5-01aa75ed71a1 Een samenvatting vindt u hier: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/f85b5bc8-e516-11eb-a1a5-01aa75ed71a1/language-en/format-PDF/source-search

Beleidspaper (Intrans project) over belang van transities in COVID tijden vindt u hier: https://www.issa.nl/sites/default/files/u672/Transitions%20and%20inclusion%20FINAL.pdf

Werkten mee aan dit artikel:

Ingrid Vehent coördinator en Katleen Deschrijver, kinderbegeleider – Hyppo’s Hof IBO - Stad Gent

Adinda Van Brabant, kinderbegeleider kinderopvang Sofie de Woelmuis, Stad Gent

Hans Vervenne, Kinderopvang De Palmboom, Stad Gent

Ann van de Cauter, Algemeen Kinderopvang 0-3 De Knuffelboom UZ Gent – Stad Gent

Tessa Saeys, directeur kleuteronderwijs, SMI Moorselbaan, Aalst

Ann Heughebaert, kleuterleerkracht De Tandem