Studiedag kindrijpe kleuterscholen

Je vindt alle presentaties van de studiedag Schoolrijpe kinderen of kindrijpe scholen achter de linkjes in deze tekst of in de lijst rechts.

Kleuteronderwijs van goede kwaliteit draagt bij tot de ontplooiing van elk kind. Uit recent onderzoek van het Departement Onderwijs (2015) blijkt dat kleuterparticipatie (de aanwezigheid van een kleuter op school) een positief effect heeft op de latere schoolresultaten. Kinderen die minder regelmatig naar de kleuterschool gaan, zitten namelijk vaker over in de lagere school.

Kleuterparticipatie

Het kleuterparticipatiedebat richt zich expliciet tot maatschappelijk kwetsbare gezinnen. Uit hetzelfde onderzoek (Departement Onderwijs, 2015) blijkt: wanneer kleuters uit maatschappelijk kwetsbare gezinnen regelmatig naar school gaan, komt zittenblijven bij deze groep kinderen in de lagere school nog steeds meer voor dan bij kinderen uit de middenklasse.

Twee onderzoeken

In het eerste luik van deze studiedag presenteren VBJK, Universiteit Gent en Stad Gent twee diepgaande onderzoeken die onder meer nagaan hoe de transitie (of overgang of instap) naar de kleuterschool beter kan gebeuren. Speciale aandacht gaat daarbij naar kinderen en ouders uit kansengroepen en uit gezinnen met een andere thuistaal dan het Nederlands.

Maar de ervaringen binnen deze groep zijn tegelijkertijd zeer representatief voor alle gezinnen met jonge kinderen in de kleuterklas. Elke ouder herkent de vragen en bezorgdheden van de geïnterviewde ouders (én medewerkers).

Nood aan warme overgang

De onderzoeken tonen aan dat de eerste ervaringen op school emotioneel bijzonder moeilijk kunnen zijn voor kinderen en dat door dit gebrek aan emotionele veiligheid soms onbedoeld belangrijke leerkansen verloren gaan. De onderzoeken schetsen ook een beeld van wat ouders belangrijk vinden bij de transitie. Hierbij valt op hoe zij zich terecht vragen stellen over het gebrek aan zorg voor hun jonge kinderen.

Conclusie? Er is nood aan een warme overgang naar het kleuteronderwijs, met gelijkwaardige aandacht voor leren en voor zorg.

Praktijkverhalen & film

In het tweede luik van de studiedag geven praktijk- en beleidsmedewerkers uit het kleuteronderwijs, de lerarenopleiding en de preventieve gezinsondersteuning aan hoe ze samen met ouders scholen creëren waarin elk kind maximale ontplooiingskansen krijgt.

Op de studiedag gaat ook een film in première. Over de streep volgt Guust, Noë en Anna-Lisa bij hun eerste stappen in de kleuterschool. Kleuterleerkracht Bart formuleert het kernachtig in de film: ‘De eerste dag in de kleuterklas kan zo overweldigend zijn dat het lijkt alsof je op een andere planeet terechtkomt.’ De film toont hoe ouders en medewerkers elkaar letterlijk en figuurlijk over de streep trekken om de kleuters een goede start te geven. 

Programma

Voormiddag

Namiddag

  • Workshops over constructieve praktijken | coördinator kleuterparticipatie van de Vlaamse Overheid, inloopteam De SLOEP, Lerarenopleiding Odisee, ervaren kleuterleiders, ouders en onderzoekers | overzicht van de 6 thematische sessies
  • Première | Over de streep, een film over warme overgangen naar de kleuterschool | door Onderwijscentrum Gent en VBJK
  • Slotbeschouwing | Prof. Michel Vandenbroeck, Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek

Artikels in deelnemersmap

In de deelnemersmap zaten enkel artikelen uit KIDDO en uit Kleuters & ik:

Opgepikt: pers & sociale media

Voorpagina

De Standaard, voorpagina, 22 september 2017: Kleuterscholen hechten te veel belang aan leren

Ook de ondertitel is ongelukkig: 'Volgens Gentse onderzoekers moeten kleuterscholen niet zo hard focussen op zindelijkheid en thuistaal.'

We zeggen niet dat kleuterscholen niet met zindelijkheid en thuistaal moeten bezig zijn, integendeel. Kleuterscholen zouden meer aandacht moeten besteden aan zindelijkheid en thuistaal, er is voor de allerjongsten net méér zorg nodig. Evenwel zonder dit te problematiseren: kleuterscholen moeten dus niet negatief focussen op zindelijkheid en thuistaal, daar wil de ondertitel naar verwijzen.

Reportage

De Standaard, pagina 10, 22 september 2017: Gust (3) wil puzzelen en Flavie (6) helpt hem

In een reportage vertelt Gentse stadsschool De Vlieger wat je allemaal kan doen om kinderen bij de start van de kleuterschool te ondersteunen. 'Ouders mogen mee in de klas, nieuw­komertjes mogen bij de juf op schoot, en ’s middags kunnen de kleintjes slapen.'

Een nauwe samenwerking met ouders en positieve aandacht voor thuistaal is zeker een must. Klassen met gemengde leeftijden kunnen ook helpen, op voorwaarde dat het past in een pedagogisch kader waar ook voldoende ruimte is voor de zorgnoden van zeer jonge kinderen.

In Vlaanderen heeft het kleuteronderwijs altijd gefocust op de ontwikkeling van kleuters. Terwijl de kinderopvang juist toespitst op zorg. ‘Beide moeten meer naar ­elkaar toegroeien. In andere landen, met een minder lange traditie, zijn die twee meer met elkaar versmolten. Daardoor gedijen de ­kinderen ook beter.’

Onderzoekspromotoren

De Morgen, 23 september 2017: Groot aantal spijbelende kleuters, dit zijn de oorzaken

Promotoren Prof. Dr. Michel Vandenbroeck & Prof. Dr. Piet Van Avermaet nemen bij de VBJK-onderzoeksresultaten een beleidsmatig standpunt in.

'We zetten al 10 jaar in op hogere kleuterparticipatie en politici kiezen om kindergeld te koppelen aan de voorwaarde om het kind naar school te sturen.' (... Maar) 'Je kan moeilijk eisen dat er sancties volgen als je niet kan garanderen dat het onderwijs die kleuters wel vooruit helpt.'

Blog kleutergewijs

Hoe zorgen we voor een warme opstap naar de kleuterschool?

Ook Elke Martners (lector in UCLL bachelor Kleuteronderwijs) nam deel aan onze studiedag. Zij onthoudt met stip op één: er is een nieuwe invulling nodig van de professionele identiteit van de peuterjuf / kleuterleerkracht.

Op twee en drie noteert ze volgende kwalitatieve uitdagingen:

  • Hoe kunnen we het pedagogisch potentieel van tussenmomenten herdenken, zodat ze zinvol en waardevol zijn voor de kinderen?
  • Welke plek krijgt de thuistaal in de school?

Voor Elke Martens liepen de ouders als een rode draad doorheen de studiedag. Ze eindigt met een mooie conclusie: 'Ooit, heel snel hoop ik, komt de dag dat ik aan mijn studenten vertel: “Weet je, vroeger waren er kleuterscholen waar een streep op de speelplaats getrokken was. Tot daar mochten de ouders komen om hun kind af te zetten en niet verder. Dat was de tijd dat de kloof tussen de sterkste en de zwakste leerling nog groot was.”'

Tot in het Vlaams parlement

De onderzoeksbevindingen gepresenteerd op de studiedag belanden op 12 oktober in de Commissie Onderwijs van het Vlaams Parlement.

  • Jo De Ro (Open VLD): 'Zeer hoge kleuterparticipatie betekent niet dat de leerkansen van kleuters hoog zijn.'
  • Elisabeth Meuleman (Groen): 'Het was een bijzonder interessante studiedag, maar ook een van de aangrijpendste studiedagen die ik ooit heb bijgewoond.'
  • Kathleen Helsen (CD&V): 'Het kleuteronderwijs heeft het grootste potentieel om het verschil tussen kinderen te overbruggen. We benutten dit niet voldoende, we missen kansen.'

Hier kun je alles bekijken en beluisteren, ook het antwoord van de Vlaamse onderwijsminister Hilde Crevits. 'De bevinding van de onderzoekers om zorgmomenten niet als verloren tijd te beschouwen maar er een pedagogische invulling aan te geven, vind ik bijzonder waardevol.' Samen met Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen werkt ze aan een actieplan transitie, om de overgang van opvang of thuis naar het kleuteronderwijs (en ook de overgang van het kleuteronderwijs naar de lagere school) beter te laten verlopen. 

Terug naar de studiedag

Onderaan deze pagina vind je enkele sfeerbeelden. Een volledig foto-album vind je op VBJK's facebookpagina.

De studiedag is een organisatie van:

 

Tekst: Ellen Rutgeerts

vorige berichten
recente berichten